İstisnasız bütün insanlıq tarixi boyunca təbliğ edən mömin topluluqlarına şiddətlə qarşı çıxıb, onlarla mübarizə aparanlar demək olar ki, hər zaman sayca möminlərdən çox olan və cəmiyyətin öndə gələnləri tərəfindən idarə edilən inkarçı topluluqlar olmuşdur. Bu Allahın qanunudur və Quranda bildirildiyi kimi, Allahın qanununda dəyişiklik olması qeyri-mümkündür. Buna görə də Quran ayələrinə əsasən düşünsək, möminlərlə inkarçılar arasındakı mübarizəni və Allahın bu mübarizəni necə nəticələndirdiyini öyrənə bilərik.

Mömin təbliğ etdiyi insanın və ya qövmün müsəlman olmayacağını tam olaraq anladıqdan sonra təbliğ fəaliyyətini dayandırar və inkarçı camaatdan ayrılar. Belə vəziyyətdə Allah möminlərlə inkarçı qövmü uzaqlaşdıracaq, möminləri rəhməti ilə onlardan ayırıb xilas edəcək və inkarçı qövmə etdiklərinin qarşılığını tam verəcəkdir. İnkarçılar Allahın şiddətli əzabına düçar olacaq və məhv olacaqlar...

Allahın elçilərini inkarçılardan necə xilas etməsi ilə bağlı ayələrdən bəziləri bunlardır:

Elçilərimiz İbrahimə müjdə gətirdikləri zaman dedilər: “Biz bu şəhərin sakinlərini məhv edəcəyik. Həqiqətən, oranın sakinləri zalımlardır”. (İbrahim) dedi: “Orada Lut da var!” Onlar dedilər: “Biz orada kimin olduğunu yaxşı bilirik. Biz onu da, onun ailəsini də mütləq xilas edəcəyik. Yalnız arvadından başqa. O, geridə qalanlardan olacaq”. Elçilərimiz Lutun yanına gəldikdə o, onlara görə kədərləndi və ürəyi sıxıldı. Onlar dedilər: “Qorxma və kədərlənmə! Biz səni və sənin ailəni xilas edəcəyik. Yalnız arvadından başqa. O, geridə qalanlardan olacaq. (Ənkəbut surəsi, 31-33)

Əmrimiz gəldikdə Salehi və onunla birlikdə iman gətirənləri Öz mərhəmətimizlə (əzabdan) və o günün rüsvayçılığından qurtardıq. Həqiqətən, Rəbbin Qüvvətlidir, Qüdrətlidir. (Hud surəsi, 66)

(Kafirlər) onu yalançı hesab etdilər. Biz onu və onunla birlikdə gəmidə olanları xilas etdik. Ayələrimizi yalan hesab edənləri isə (suya) qərq etdik. Doğrudan da, onlar kor adamlar idilər. (Əraf surəsi, 64)

Bu xilasdan sonra istisnasız olaraq bütün zorba inkarçılar həlak olmuşlar:

Məgər onlara özlərindən əvvəlkilərin – Nuh, Ad və Səmud camaatının, İbrahim qövmünün, Mədyən əhalisinin və alt-üst edilmiş kəndin (Lut tayfasının) xəbərləri gəlib çatmayıbmı? Elçiləri onlara açıq-aydın dəlillər gətirmişdilər. Allah onlara zülm etmədi, lakin onlar özləri özlərinə zülm edirdilər. (Tövbə surəsi, 70)

Quranda bəhs edilən bir çox qövmün həlakı bu gün aparılan arxeoloji araşdırmalar nəticəsində ortaya çıxarılmışdır. Beləcə, Qurandakı ayələr təzahür etmiş və ayələrin ibrətverici xüsusiyyətləri bir daha ortaya çıxmışdır. Quranda bəhs edilən inkarçı qövmlərə hansı əzabların gəldiyini ayələrlə təsvir edək...

Alt-üst edilmiş Lut qövmü

Allahın elçisi hz. Lutu inkar edən və yer üzündə ilk dəfə homoseksuallığı tətbiq edən azğın qövmə verilən əzabı Quran ayələrinə əsasən bu cür təsvir edə bilərik:
Göydən iyrənc bir əzab (leysan yağış-daş yağdıran qasırğa) göndərilməsi, gözlərinin kor edilməsi, qorxunc və dözülməz səs, yurdlarının darmadağın edilməsi, palçıqdan bişirilmiş, müəyyən bir biçim verilmiş və damğalanmış daş yağışı...

Fironun həlakı

Hz. Musaya qarşı mübarizə aparan Firon və yardımçılarının cəzası isə belədir:
Firon qovmünün dünyada lənətlənməsi, Qiyamət günündə isə daha da rüsvay edilməsi, bağçalardan, bulaqlardan, xəzinələrdən və soylu məqamdan uzaqlaşdırılması, ordularının suda boğulması, uzun illər davam edən quraqlıq və məhsul qıtlığı, iyrənc əzaba düçar olması, ayrı-ayrı dəlillər olaraq tufan, çəyirtkə, buğda güvəsi, qurbağa və qan göndərilməsi, tikməyə davam etdikləri və tikdikləri (köşk və saraylarının) yerlə-yeksan olması, ən pis əzabla əhatə olunmaları...

Səmud qövmünə gələn əzab

Hz. Salehi inkar edən Səmud qövmünün cəzası belədir:
Bütün qövmün yerlə-yeksan edilməsi, yurdlarının darmadağın edilməsi, dağıntıya məruz qalmış evlərinin hələ də ibrət üçün saxlanması, dəhşətli bir səs ilə səhər dizüstü çökmüş vəziyyətdə oyanması, dözülməz sarsıntıya məruz qalması, şiddətli bir səsdən sonra quru ot kimi olması, ildırımın həmin qövmü vurması...

Nuh tufanı

Hz. Nuhu inkar edən və onunla birlikdə iman gətirənlərə əziyyət verən azğın qövm qorxunc tufan nəticəsində suda boğulmuş, bundan əvvəl də Quranın ifadəsi ilə desək, "qorxunc səs yaxaladıqdan sonra daşqının apardığı çör-çöpə döndərilmiş"dir.

Ad qövmünə gələn şiddətli əzab

Şiddətli, ağır əzab, qövmün kökünün qurudulması və darmadağın edilməsi.

Mədyən əhlinin şiddətli səsə məruz qalması

Hz. Şüeybə düşmən olan Mədyən əhlinin cəzası isə budur:
Qövmün dözülməz səslə sarsılması və zülm edənlərin öz yurdlarında sanki heç rifah içində yaşamamış kimi diz üstünə çökərək oyanmaları, dözülməz, amansız sarsıntıya düçar olmaları, "kölgəli günün əzabı"nın onları yaxalaması.

Bütün bunlar Allahı və dini inkar etmiş topluluqların başına gəlmiş gerçək hadisələrdir. Beləcə, əzaba düçar olmuş və yerlə-yeksan edilərək məhv olmuş bir çox mədəniyyətlərin qalıqları gələcək nəslə ibrət olması baxımından bugünədək gəlib çatmışdır. Dünyanın fərqli yerlərinə yayılmış bu nümunələr möminlərə Quranda "Sizdən öncə də neçə-neçə (ilahi) qanunlar olub keçmişdi. Odur ki, yer üzündə gəzib dolaşın və görün (haqqı) yalan sayanların aqibəti necə olmuşdur." (Ali-İmran surəsi, 137) ayəsi ilə xatırladılır.

Dinin hökmlərini yerinə yetirməyən, hətta yerinə yetirməkdə tənbəllik edən hər kəs Ad qövmü və ya Mədyən əhlinin başına gələn hadisələrə bənzər hadisələrin başına gəlməsindən qorxmalıdır.

Rəsulların Allaha olan güclü imanları

Bir insanın dərin imana sahib olub-olmadığını göstərən bir çox əlamət var. Bir insanın çətinlik və zənginlik anlarında göstərdiyi davranışlar bu əlamətlərdən biri və bəlkə də ən əhəmiyyətlisidir. Əgər bir insan dərin imana sahibdirsə, nə olursa-olsun, Allahın nəzarətində olduğunu, Allahın möminlər üçün hər zaman xeyir və gözəllik verəcəyini bilirsə, bu, o insanın nə dərəcədə güclü təvəkkülə sahib olduğunu göstərir. İstər çətinlik, istərsə də zənginlik anında Quran əxlaqı ilə yaşayacaq. Allaha olan güclü və dərin bağlılığı sayəsində Onun hər an özü ilə bərabər olduğunu, bütün etdiklərini gördüyünü, onu dəstəklədiyini biləcəkdir. Quranda nümunə göstərilən əməlisaleh möminlərin də bu vəsflərə sahib, Allaha güclü sevgisi, səmimi bağlılıqları olan insanlar olduğunu görürük.
İndi isə elçilərin və onların yolu ilə gedən möminlərin Allaha olan səmimi bağlılıqlarına nəzər salaq:

Çətinlik anında göstərilən təvəkkül

(Bəzi) adamlar onlara: “Camaat sizə qarşı (ordu) toplayıbdır, onlardan qorxun!”– dedilər. Bu, onların imanını daha da artırdı və onlar: “Allah bizə yetər. O nə gözəl Qoruyandır!”– dedilər. (Ali İmran surəsi, 173)

Möminlərin arasında Allaha ən yaxın və Ona ən bağlı olanlar, əlbəttə ki, elçilərdir. Çətinlik anlarında göstərdikləri təvəkkül bunun dəlillərindən biridir. “Şüəra” surəsinin 61-62-ci ayələrində hz. Musanın Fironun orduları və dəniz arasında qaldıqda verdiyi reaksiya buna gözəl nümunədir.

Yanındakılar qorxaraq "yaxalandıq" dedikləri halda, hz. Musa: "Xeyr, Rəbbim mənimlədir. O, mənə doğru yol göstərəcəkdir!”-demişdir. Bu təvəkküllü davranışın və Allaha olan tam güvənin qarşılığı olaraq Allah bir möcüzə ilə hz. Musa və yanındakıları dənizdən keçirərək xilas etmişdir.

Başqa gözəl nümunə də Peyğəmbərimizin (səv) iman gətirənlərə örnək olan həyatındandır:

Əgər siz (Peyğəmbərə) kömək etməsəniz, (bilin ki,) Allah ona artıq kömək göstərmişdir. O vaxt kafirlər onu iki nəfərdən ikincisi olaraq (Məkkədən) çıxartdılar. O iki nəfər mağarada olarkən (onlardan) biri öz yoldaşına (Əbu Bəkrə) dedi: “Qəm yemə, Allah bizimlədir!” (Bundan sonra) Allah ona arxayınlıq nazil etdi, sizin görmədiyiniz döyüşçülərlə ona yardım göstərdi və kafirlərin sözünü alçaltdı. Ancaq Allahın Sözü ucadır. Allah Qüdrətlidir, Müdrikdir. (Tövbə surəsi, 40)

Diqqət edilməli olan məqam Peyğəmbərin Allaha tam təvəkkül göstərməsindən sonra ona hüzur və əminlik hissi verilməsi və görünməyən ordularla ona yardım edilməsidir. Belə ki, peyğəmbərlər yalnızca Allaha təvəkkül etmiş, Ona yönəlmiş və doğru yolları yalnız Onun göstərdiyini söyləmişlər. Allah isə "Sən yalnız Allaha təvəkkül et! Çünki sən açıq-aydın haqq yoldasan." (Nəml surəsi, 79) şəklində buyuraraq elçilərini Özünə təvəkkül etməyə dəvət etmişdir. Başqa bir ayədə isə Allah Peyğəmbərimizə (səv) bu cür söyləməsini buyurmuşdur:

"De: “Allahın bizim üçün yazdığından başqa bizim başımıza heç nə gəlməz. O bizim Himayədarımızdır. Qoy möminlər Allaha təvəkkül etsinlər!” (Tövbə surəsi, 51) Bu cür təvəkkül yalnızca Allaha olan səmimi imanla mümkündür.

Çətinlik anında göstərilmiş başqa təvəkkül nümunəsi də “Yusif” surəsində verilir. 23-cü ayədə hz. Yusifin evində qaldığı qadın onu yoldan çıxartmaq istədikdə hz. Yusif Allaha sığınmış, zindana atılmaqla və alçaldılmaqla təhdid edilməsinə baxmayaraq, qadının haram olan istəyini yerinə yetirməmişdir. 33-cü ayədə hz. Yusifin verdiyi cavab peyğəmbərlərin Allaha olan bağlılığına gözəl bir nümunədir:

(Yusif) dedi: “Ey Rəbbim! Mənim üçün zindan bunların məni sövq etdikləri işi görməkdən daha xoşdur. Əgər bu qadınların hiyləsini məndən uzaq etməsən, mən onlara meyil edər və cahillərdən olaram”.

Peyğəmbərlərin önəmli vəsflərindən biri də davranışları ilə ətraflarındakılara və bütün insanlara nümunə olmaları və onlara təsir etmələridir. Qətiyyətli, sərt və güzəştə getməyən, bəzən də sevgi və şəfqət dolu davranış nümayiş etdirmişlər. Beləcə, onlarla eyni mühitdə yaşayan insanlar da bu rəftar və davranışlarından təsirlənmişlər. Belə ki, Fironun qarşısında olduqca güclü və qətiyyətli olan hz. Musa da sehrbazlara təsir etmiş, beləliklə, sehrbazlar iman gətirdikdən sonra onlara işgəncə və ölüm təhdidləri edən Firona "Zərər yox, biz (onsuz da) öz Rəbbimizə qayıdacağıq." (Şüəra surəsi, 50) deyə bildirmişdir.
Hz. Eyyub da ağır xəstəlik anında Allaha səmimi dua etmiş, Allah da bunun qarşılığında ona sağalmaq üçün yol göstərmişdir:

Qulumuz Əyyubu da yada sal! Bir zaman o öz Rəbbinə yalvarıb demişdi: “Şeytan mənə bəla və əzab toxundurmuşdur!” (Biz ona dedik): “Ayağını yerə vur! Budur yuyunmaq və içmək üçün sərin su!” (Sad surəsi, 41-42)

Bütün elçilər qövmlərinin onları inkar etdiyi, öldürməyə və yurdlarından çıxartmağa çalışdığı zamanlarda Allaha səmimi dua edərək yardım istəmişlər. Amma, əlbəttə ki, elçilərin Allaha olan güclü bağlılıqları təkcə çətinlik anlarında deyil. Onlar bütün möminlərə ən gözəl nümunə olaraq həyatlarının hər anında Allaha yaxın olmuşlar. Məsələn, hz. Süleyman ona verilən qara atları oxşayarkən "...Mən gözəlliyi (bu atları) Rəbbimin zikrindən dolayı sevirəm..." (Sad surəsi, 32) demişdir. Kafirlər üçün "dünya həyatının aldadıcı bərbəzəyi" olan və onların azğınlığını artıran nemətlər hz. Süleymanın Allaha bağlılığını artırmışdır.
Hz. Süleymanın aşağıdakı duası isə bütün möminlər üçün səmimiyyət örnəyidir:

Ey Rəbbim! Mənə həm mənim özümə, həm də valideynlərimə əta etdiyin nemətə şükür etmək üçün, Sənin razı qalacağın yaxşı əməl etmək üçün ilham ver və məni öz mərhəmətinlə əməlisaleh qullarına qovuşdur! (Nəml surəsi, 19)

Quranda qarşımıza çıxan bunlara bənzər bir çox nümunələr elçilərin istər çətinlik anında, istərsə də rifah zamanı Allaha olan səmimi bağlılıqlarının hər zaman davam etdiyini, bu bağlılığın ətraflarına təsir edəcək qədər açıq olduğunu göstərir.

İxlas sahiblərinin ruh halı

İstər elçilər, istərsə də onların ətrafındakı möminlər hər işlərində Rəbblərinə yönəldikləri və səmimi qəlblə Ona təslim olduqları üçün hər zaman şövqlü, həyəcanlı və həvəsli ruh halına sahib olublar. Olduqca dərin, hikmətli, acizliyini bilən, axirətə yönəlmiş ruh halıdır bu. Bu ruh halı hər şeyin Allahın nəzarətində olduğunu bilməkdən qaynaqlanır. Hz. İbrahimin Quranda bildirilən sözləri bu gözəl vəziyyəti təsvir etmək baxımından çox əhəmiyyətlidir:

Aləmlərin Rəbbindən başqa, onların hamısı mənim düşmənimdir. O Rəbb ki, məni yaratmış və məni doğru yola yönəltmişdir; O Rəbb ki, məni yedirdir və içirdir; O Rəbb ki, xəstələndiyim zaman mənə şəfa verir; O Rəbb ki, məni öldürəcək, sonra dirildəcəkdir. O Rəbb ki, Haqq-hesab günü xətalarımı bağışlayacağını Ondan umuram. (Şüəra surəsi, 77-82)

(Musa) onların yerinə (qoyunlara) su verdi, sonra da kölgəyə çəkilib dedi: “Ey Rəbbim! Sənin mənə nazil edəcəyin xeyrə ehtiyacım var!” (Qəsəs surəsi, 24)

Hz. Yusif də əməlisaleh möminlər olan ata-anasını qarşıladıqda onları bağrına basmış, sonra isə taxtına çıxarıb oturtmuşdur. Möminlərə, xüsusilə də özünü böyüdən ailəsinə göstərdiyi dərin hörmət onun Allaha olan bağlılığının bir təzahürüdür.

Həmçinin, möminlər də etdikləri hər işdə Rəbblərinə yönəlməyə, ixlas sahibi bir qul olmağa çalışırlar. Bunun üçün "...ayaq üstə olanda da, oturanda da, uzananda da Allahı yad edir, göylərin və yerin yaradılması haqqında düşünürlər..." (Ali İmran surəsi, 191)

Möminlərin Allaha olan səmimiyyətlərini daha yaxşı anlamaq üçün onları əks xarakterlilərlə müqayisə etmək daha yaxşı metod ola bilər. Möminlər nə qədər səmimidilərsə, münafiqlər də o qədər səmimiyyətsizdirlər. Məsələn, münafiqlər mübarizədən qaça bilmək üçün "evlərimiz nəzarətsiz qalıb", "hava çox istidir", "əgər taqətimiz olsa idi, biz də sizinlə bərabər çıxardıq" kimi saxta bəhanələr irəli sürürlər. Halbuki möminlər inkar edənlərlə elmi mübarizə apara bilmək üçün bir-birləri ilə yarışırlar. Bu, “Tövbə” surəsinin 92-ci ayəsində belə izah olunur:

Miniklə təmin edəsən deyə sənin yanına gəldikdə: “Sizin üçün minik tapa bilmirəm”– dediyin zaman (cihad üçün) xərcləməyə bir şey tapa bilmədiklərindən ötrü kədərlənib gözləri dolmuş halda geri dönənlərin də (heç bir günahı yoxdur)

O möminlər səmimiyyətlərindən və Allaha olan güclü imanlarından ötrü Quran oxuduqda "... üzüstə səcdəyə qapanırlar" (İsra surəsi, 107) Allah onları "elm sahibləri " olaraq xarakterizə edir. Başqa bir ayədə isə belə bildirilir:

Onlar üzüqoylu düşüb ağlayır və (bu ayələr) onların itaətini artırır. (İsra surəsi, 109)

“Maidə” surəsinin 83-cü ayəsində də Allah "(Allahın) elçisinə nazil ediləni dinlədikləri zaman haqqı bildiklərinə görə onların gözlərinin yaşla dolduğunu görərsən. Onlar deyərlər: “Ey Rəbbimiz! Biz iman gətirdik, bizi də şahidlərlə bir yerə yaz!" şəklində bildirilir.

Elçilərin dualarındakı səmimiyyət

İstər əməlisaleh möminlər, istərsə də atalarının dininə uymuş insanlar, şirk qoşanlar və digərləri bir çox səbəblərə görə Allaha dua edirlər. İnanmayanlar ya çətinlik və sıxıntı anlarında, ya da dünya həyatında bir az daha mal-mülk, sərvət sahibi ola bilmək üçün dua edirlər. Allahı yalnızca çətinlik anlarında xatırlayanların örnəyi Quranda bu cür verilir:

İnsana bəla üz verdikdə uzananda da, oturanda da, ayaq üstə olanda da Bizi çağırar. Bu bəlanı ondan sovuşdurduqda isə sanki ona üz vermiş bəladan ötrü Bizi çağırmamış kimi çıxıb gedər. Həddi aşanlara etdikləri əməllər beləcə gözəl göstərildi. (Yunis surəsi, 12)

Yalnız dünya həyatı üçün dua edənlər isə belə təsvir olunur:

Biz axirət savabını istəyənin savabını artırar, dünya qazancını istəyənə də ondan verərik. Lakin onun axirətdə heç bir payı olmaz. (Şura surəsi, 20)

...İnsanlar arasında: “Ey Rəbbimiz! Bizə (verəcəyini) elə bu dünyada ver!”– deyənlər vardır. Belə şəxslərin axirətdə heç bir payı yoxdur. (Bəqərə surəsi, 200)

Halbuki elçilərin və möminlərin duaları tamamilə axirətə yönəlik, öz nəfslərinə pay ayırmayan, acizliyini bilərək səmimi edilən dualardır. Möminlər əvvəlcə Qiyamət günü alçaldılanlardan olmamaq, o gün hesabını verə bilməyəcəkləri şeyləri etməmək və özlərini sonsuz Cəhənnəm əzabından qurtaracaq əməlləri özlərinə ilham etməsi üçün Allaha dua edirlər. Bunlar axirətə yönəlmiş dualardır. Allahdan günahlarının və xətalarının bağışlanmasını, tövbələrinin qəbul edilməsini və Allahın onlara rəhm etməsini diləyirlər.

Hz. Adəm şeytana uyaraq etdiyi səhvi anladıqdan sonra dərhal Allaha bu cür dua etmişdir: "Ey Rəbbimiz! Biz özümüzə zülm etdik. Əgər bizi bağışlamasan və bizə rəhm etməsən, əlbəttə, ziyana uğrayanlardan olarıq." (Əraf surəsi, 23) Hz. Nuh isə Allahın hökmünə itaət etməyən oğlu üçün Allahdan bağışlanma diləmiş, ancaq Allah bunun yanlışlığını ona göstərdikdən sonra dərhal dua etmiş və "...Ey Rəbbim! Bilmədiyim bir şeyi Səndən istəməkdən Sənə sığınıram. Əgər məni bağışlamasan, mənə rəhm etməsən, ziyana uğrayanlardan olaram”. (Hud surəsi, 47) demişdir. Bu ifadələr nümunəvi, səhvlərində israr etməyən, olduqca səmimi və acizliyinin fərqində olan möminlərə aid ifadələrdir.

Başqa bir gözəl nümunə isə Quranda dindarların (dində dərin anlayışa sahib olanlar) dilindən bildirilmişdir:

Onların dedikləri ancaq: “Ey Rəbbimiz! Günahlarımızı və əməllərimizdə həddi aşmağımızı bizə bağışla; qədəmlərimizi sabit et və kafir qövmə qələbə çalmaqda bizə yardım et!”– olmuşdur. (Ali İmran surəsi, 147)

Elçilər Allahla olan yaxın dostluqları və səmimiyyətlərinin açıq şəkildə hiss edildiyi digər dualarında insanların dirildiləcəkləri gün alçaldılmamaq, Cəhənnəm əzabından qorunmaq, nemətlərlə dolu Cənnətin varislərindən olmaq və Qiyamət günü bütün möminlərin bağışlanması üçün Allaha yalvarmışlar.

Amma, əlbəttə ki, elçilərin duaları yalnızca axirətlə bağlı deyil. Onlar dünyada gözəl həyat, inkarçıların əzablandırılmaları və inkar edənlərdən ayrılmaq üçün də Rəbblərinə dua etmişlər.
Hz. İbrahim ona dünyada da gözəl həyat bəxş etməsi üçün Allaha çox səmimi dua etmişdir. Bu dua Quranda belə bildirilir:

Bir zaman İbrahim dedi: “Ey Rəbbim! Buranı təhlükəsiz bir şəhər et, onun əhalisinə, – onlardan Allaha və axirət gününə iman gətirənlərə – (hər növ) məhsullardan ruzi ver!” (Allah) dedi: “Mən kafir olanlara bir qədər zövq almağa izn verərəm, sonra da onları Cəhənnəm əzabına giriftar edərəm. Ora necə də pis dönüş yeridir!” (Bəqərə surəsi, 126)

Əvvəlcə də qeyd etdiyimiz kimi, inkarçılar da Allaha dua edir və Allah onların dualarını qəbul edir. Amma onların duası yalnız bu dünya həyatına aiddir. Allahın onları faydalandırması da dünya həyatında əzab çəkmələri və inkarlarını daha da artıraraq canlarını almaq üçündür. Möminlərin isə dünya ilə bağlı duaları, əslində, axirətə yönəlmişdir. Yuxarıdakı ayədə hz. İbrahim yaşadığı şəhərin möminlər üçün təhlükəsiz yer olması üçün Allaha dua edir. Beləcə, möminlər burada yerləşib təbliğ fəaliyyətlərini davam etdirə bilərlər. Allaha və axirət gününə inandıqları üçün də nemətlərə qovuşacaqlar.

Hz. Nuh da qövmünə təbliğ edərkən Allahdan bağışlanma diləmələrinin onlara qazandıracaqlarını belə sadalayır:

Dedim: “Rəbbinizdən bağışlanmağınızı diləyin! Həqiqətən, O, çox Bağışlayandır! O, sizin üzərinizə bol-bol yağış göndərər, var-dövlət və oğul-uşaqla sizin imdadınıza çatar, sizin üçün bağlar salar və çaylar yaradar." (Nuh surəsi, 10-12)

Şübhəsiz, hz. Nuhun qövmünə Allahın nemətlərini sayması onların şövqünü və Allaha bağlılıqlarını artırmaq və onlara təsir etmək üçün idi.

Allahın şanını ucaltması

De: “Özünə heç bir övlad götürməyən, mülkündə heç bir şəriki olmayan, aciz qalmamaqdan ötrü (Özünə kömək edəcək) heç bir dosta möhtac olmayan Allaha həmd olsun!” Onu tərifləyərək Uca tut. (İsra surəsi, 111)

Allaha qarşı səmimi bağlılıqları sayəsində möminlər Allahı çox zikr edir, təsbih edir və ucaldırlar. Allahın qüdrətini, hər şeyi əhatə etdiyini, hər şeyə nəzarət etdiyini bilən möminlər bu qüdrət qarşısında Allaha qarşı hörmət dolu qorxu bəsləyirlər. Bu, Allahın əzəmətindən və ehtişamından qaynaqlanan heyranlıq dolu qorxudur. Bu üstün güc qarşısında acizliklərini bilir və Onu ayədə bildirildiyi kimi, "tərifləyərək uca tuturlar".

Möminləri digər insanlardan fərqləndirən əsas xüsusiyyət hər an Allahı düşünmələri və Onu zikr etmələridir. Allah ilə olan bağlılıqlarının da əsas qaynağı budur. Onu düşünərkən söylədikləri ifadələr Quranda belə bildirilir:
"O kəslər ki, ayaq üstə olanda da, oturanda da, uzananda da Allahı yad edir, göylərin və yerin yaradılması haqqında düşünür (və deyirlər:) “Ey Rəbbimiz! Sən bunları əbəs yerə xəlq etməmisən. Sən pak və müqəddəssən. Bizi Odun əzabından qoru!" (Ali İmran surəsi, 191)

Ayədən də anlaşıldığı kimi, dünyada, həqiqətən, düşünüb ibrət alan yeganə insanlar möminlərdir və onlar təfəkkür edərək Allahın ucalığını və gücünü hiss edə bilirlər. Bunun nəticəsində isə Allahın şanını ucaldır və Onu təkbir edirlər. Möminlər dualarında da, həmçinin, belə yalvarırlar:

Ey Rəbbimiz! Bizi kafirlər üçün sınaq etmə. Ey Rəbbimiz, bizi bağışla. Həqiqətən, Sən Qüdrətlisən, Müdriksən! (Mümtəhinə surəsi, 5)

Hz. Musa da Allahın ayəsini gördükdə "...Sən pak və müqəddəssən! " (Əraf surəsi, 143) demiş, hz. İbrahim də qövmünə təbliğ edərkən "...Rəbbim elmi ilə hər şeyi əhatə etmişdir..." (Ənam surəsi, 80) deyərək əsas ibadətlərini yerinə yetirmiş, yəni səmimi olaraq Allahın şanının ucaltmışlar. Hz. Şüeyb də, həmçinin, Allahın şanını bu cür ucaltmışdır:

Allah bizi sizin dininizdən xilas etdikdən sonra biz yenə də ona qayıtsaq, Allaha qarşı yalan uydurmuş olarıq. Rəbbimiz Allah istəməyincə bizim ona dönməyimiz olacaq (bir şey) deyildir. Rəbbimiz elmi ilə hər şeyi əhatə etmişdir. Biz Allaha təvəkkül etmişik... (Əraf surəsi, 89)

Quranda bizə elçilərin və möminlərin Allaha olan bağlılıqları göstərdikləri davranışlardan, Allahı zikr etmələrindən və Onun şanını ucaltmalarından qaynaqlandığı bildirilmişdir. Yuxarıda verdiyimiz nümunələrdən başqa Quranda elçilərin və möminlərin Allaha səmimi olaraq müraciət etdikləri ilə bağlı bir çox nümunələr var. Bunlardan bəziləri belədir:

...Sən pak və müqəddəssən! Haqqım olmayan bir şeyi demək mənə yaraşmaz. Əgər bunu demiş olsa idim, əlbəttə, Sən onu bilərdin. Sən mənim qəlbimdə olanları bilirsən, mən isə Sənin Özündə olanları bilmirəm. Şübhəsiz ki, qeybləri bilən Sənsən! (Maidə surəsi, 116)

O dedi: “Ey Rəbbim! Bilmədiyim bir şeyi Səndən istəməkdən Sənə sığınıram. Əgər məni bağışlamasan, mənə rəhm etməsən, ziyana uğrayanlardan olaram”. (Hud surəsi, 47)

Ey Rəbbim! Sən mənə hakimiyyət verdin və mənə yuxuları yozmağı öyrətdin. Ey göyləri və yeri yaradan! Sən dünyada da, axirətdə də mənim Himayədarımsan. Mənim canımı müsəlman kimi al və məni əməlisalehlərə qovuşdur. (Yusif surəsi, 101)

Ey Rəbbimiz! Sən bizim nəyi gizli saxladığımızı və nəyi aşkara çıxartdığımızı bilirsən. Nə yerdə, nə də göydə heç bir şey Allahdan gizli qalmaz. (İbrahim surəsi, 38)
O dedi: “Ey Rəbbim! Məni bağışla və mənə elə bir səltənət ver ki, məndən sonra heç kimə nəsib olmasın. Həqiqətən, Sən Bəxşedənsən. (Sad surəsi, 35)
 

Bəs Allah elçilərin və möminlərin bu səmimiyyətlərinə necə qarşılıq verir? Əslində, bu qarşılığı tək bir cümlə ilə ifadə etmək mümkündür: Allahın rizası, rəhməti və Cənnəti... Sonda Allah möminlərdən razı qalacaq, onlar da Ondan razı qalacaqlar. Yaxşılıq edənlərin və səbir edənlərin qarşılığı Qiyamət günü alçaldılmamaları və etdiklərinin qarşılığı olaraq vəd olunduqları Cənnətə girmələri olacaqdır... Onlara heç bir sıxıntı və yorğunluq toxunmayacaq, dilədikləri bütün nemətlər arasında görüb zövq aldıqları və nəfslərinin arzu etdikləri hər şeyin içində sonsuzadək qalacaqlar... Bu, qorxub çəkinənlərin xoşbəxt sonu və əbədi qurtuluşudur.